Riet en Berten in Nicaragua - mei 2014
Nicaragua telt ongeveer 6 miljoen inwoners
waarvan 47% onder de armoedegrens leeft. Het is daarmee het tweede armste land
van Centraal Amerika.
Ciudad Dario is een klein stadje gelegen aan
de rand van de bergen, 90 km ten noorden van Managua, het is genoemd naar
Nicarguas bekendste dichter: Ruben Dario. Terrabona is een rurale gemeente,
bestaande uit een 70-tal kleine bergdorpen gelegen in en rond een vallei in de
buurt van Dario.
Voor ons begon dit verhaal met de verpleegstage
van Riet in 2010 in de Clinica Social Helena Catarina Asociación Prosalud Dario en Terrabona in Nicaragua. Via dit project kwamen we
in contact met Toon Bongaerts, daar gekend als “dr.
Ton”, een geëngageerde vlaamse arts die probeert sociale geneeskunde uit te bouwen
voor arme mensen van het platteland in Nicaragua. In 2010 hebben we ons dan
voor het eerst geengageerd in een project rond baarmoederhalskankerpreventie in
de regio Dario en Terabona.
“Corazones Unidos” is een onderneming, opgestart door vrienden en familie van Toon, met
als doel de 2% mensen met een handicap in deze regio te helpen. Dit doen ze
door gehandicapte kinderen en jongeren van betere medische zorg te voorzien,
waar mogelijk proberen ze ook extra hulp aan te bieden die de levenskwaliteit
doen verbeteren. Ook trachten ze extra ondersteuning te verlenen via jongeren-
en ouderwerking.
Na enkele jaren van mailcontact en financiële ondersteuning hadden wij aan dr. Toon voorgesteld onze diensten aan
te bieden in de regio Dario en Terrabona. Zo geraakten we begin mei 2014 terug
voor een week verzeild in het droge warme zonnige binnenland van Nicaragua.
Na de nodige vliegtuigproblemen werden we
zondag opgewacht, omkaderd en geholpen door een sympathiek Limburgs koppel,
Rina en Gerard. Deze twee mensen (net gepensioneerd) verblijven reeds voor een
2e periode van meer dan 6 maanden in Dario, ter ondersteuning van het project “Corazones Unidos”. Rina, gesteund vanuit de vzw Stijn, is een vloeiend Spaans sprekende
dame met opmerkelijk administratieve capaciteiten, wat de praktische
organisatie daar erg goed van pas komt. Gerard is een technisch bekwaam
duiveltje doet al, in de loop van de week hebben we een aantal van zijn
projecten en realisaties mogen bewonderen.
Voor we vertrokken hadden we dr. Toon
voorgesteld om een aantal consultaties rond epilepsie te doen en om ook de
plaatselijke zorg rond epilepsie te bekijken. Dit zowel binnen de lokale
sociale klinieken als in de wijde omgeving. De week zat goed volgepland en
begon erg vroeg. Op maandagochtend 07.00 u vertrokken we voor een eerste dag
raadpleging in Terrabona, ongeveer 17 km landinwaarts.
Naar Nicaraguaanse gewoonte, werden alle patiënten voor consultatie vanaf ’s morgens opgeroepen, dan valt af te wachten hoeveel er effectief zullen opdagen. Verwonderlijk, ’s morgens bleek de wachtzaal reeds overvol, het werd dus een dag van zeer intensief werk.
De consultaties verliepen anders dan we hier
in Belgie gewoon zijn. Zo bestond er bijna nooit een duidelijk medisch dossier.
Af en toe was er een stukje EEG of een EEG protocol aanwezig, natuurlijk in het
Spaans. De anamnese verliep vaak met horten en stoten, vertaald door Rina, Riet
of de lokale erg betrokken kinesist met de grappige naam Gayo.
De meeste patiënten
waren kinderen of jongeren (ook enkele volwassenen) met epilepsie, al dan niet
met een bijkomende handicap. Dit waren dan overwegend personen met een
intellectuele beperking, motorische problemen, autisme of gedragsstoornissen.
Het was warm, heel warm en we waren beiden
blij dat we omstreeks 17.30u de laatste van de 39 patiënten
onderzocht hadden.
Een bijna identieke dag spendeerden we
woensdag in de Clinica Social Helena Catarina in Dario, ook donderdagochtend
verliep gelijkaardig.
Op dinsdag en donderdagnamiddag reden we met
de pick-up het bergland in om bij een aantal kinderen met neurologische
problemen thuis langs te gaan en deze te onderzoeken. Een aantal keren
bereikten we deze woningen pas na een autorit over onverharde wegen van 1 tot
1,5 uur en dan soms nog een stuk te voet over kronkelige bergpaden.
In deze rurale gebieden leven de mensen nog
in rijsthouten huisjes met gestampte aarden vloeren, meestal zonder al te veel
accommodatie. Het was daar normaal dat de raadpleging in open lucht gebeurde en
dat niet enkel de patiënt met zijn/ haar ouders aanwezig waren. Vaak was de hele lokale
gemeenschap aanwezig en ook steeds bereid om ons van de nodige commentaar of
aanvullingen te voorzien.
We kregen eveneens de kans een aantal lokale
projecten te gaan bezoeken zoals het waterproject in Ciquita Grande. Binnen dit
project wordt een dorp van een 30-tal woningen opnieuw voorzien van proper
drinkwater afkomstig van een bron hogerop de berg. Het materiaal voor
dergelijke projecten wordt overwegend geleverd door NGO organisaties. Het werk
ter plaatse wordt verricht door de lokale bevolking, meestal geholpen door
mensen van Prosalud of Corazones Unidos. Tevens zijn we nog 2 scholen voor
bijzonder onderwijs - 1 in Dario en 1 in Esteli - gaan bezoeken. Beiden werden
opgestart door kloosterorders. Ze voorzien in zorg en revalidatie aan kinderen
met vaak erg diverse ontwikkelingsproblemen.
De laatste namiddag had er een evaluatie
plaats met het hele team en werden een aantal doelstelling naar de toekomst
geformuleerd.
In totaal hebben we 105 kinderen, jongeren en
jongvolwassenen met vooral epilepsie of andere kinderneurologische problemen
gezien. Het betrof hier voornamelijk arme mensen uit de dorpen rond Dario en
Terrabona die vaak verstoken blijven van degelijke medische gespecialiseerde
hulp. In regel hebben zij, binnen het Nicaraguaanse systeem, recht op medische
zorg en medicatie. In praktijk bleek dat zelfs eenvoudige medicatie zoals basis
anti-epileptica niet of niet altijd voorradig waren zodat ‘therapietrouw
zijn op zich’ al een ernstig probleem vormde.
Daarnaast werd er aandacht besteed aan de
zorg en revalidatie voor kinderen en jongeren met tal van complexe handicaps en
zijn er een aantal adviezen geformuleerd voor het maken van eenvoudige
aanpassingen. Zo lieten we bijvoorbeeld een aangepast bed installeren bij een
jongen met een ernstige botziekte en zijn een aantal adviezen gegeven voor
eenvoudige hulpmiddelen voor kinderen met tal van meervoudige handicaps.
Het basisprincipe blijft dat deze
hulpmiddelen gefinancierd worden vanuit één van
de projecten, begeleid worden door Rina en Gerard, maar gemaakt worden in
samenwerking met de lokale bevolking.
Tot slot trachten we, vanuit onze positie in
een West-Europese Universiteit, een advies te formuleren naar de overheid in
Nicaragua om hun anti-epileptica beleid aan te passen. Bijvoorbeeld om
basismedicatie, zoals het product Na-valproaat, voor iedereen toegankelijk
maken.
Het was een vermoeiende maar boeiende week.
En ook al hebben we weinig kunnen ‘genezen’ toch hebben we het gevoel iets te
hebben betekend voor deze mensen. Wat nog maar eens opviel is, ondanks de
armoede en de beperkte mogelijkheden, de liefdevolle betrokkenheid van ouders,
en soms van hele dorpsgemeenschappen, bij hun zorgenkinderen.
De financiële
steun, waarvoor nogmaals onze dank, wordt verdeeld onder de projecten;
chronische ziekten Prosalud en Corazones Unidos.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten